| ghazal | ghazal | Kesusasteraan | Tiada | Lihat al-ghazal. |
| ghazal | ghazal | Kesusasteraan | Tiada | Syair yang mempunyai ikatan terdiri daripada tiga dan empat baris serangkap dan jumlah suku kata yang tidak tetap biasanya 20 atau 22 suku kata sebaris yang berasal dari Parsi. |
| ghazal | ghazal | Kesusasteraan | Tiada | Tiada |
| ghazal/ghazel | ghazal | Kesusasteraan | Puisi | Puisi lirik yang berasal dari Parsi dan digunakan sebagai nyanyian di kalangan orang muda dalam percintaan, bentuknya terdiri daripada lapan baris satu bait, dan rima akhirnya sama. Contohnya, dalam Puisi Melayu Tradisi. Kekasihku seperti nyawa adalah terkasih dan mulia juga, Dan nyawaku pun, mana daripada nyawa itu jauh ia juga; Jika seribu tahun lamanya pun hidup ada sia-sia juga |
| transvestite | transvestit | Kesenian | Drama dan Teater | Gelaran yang diberikan kepada pelakon lelaki yang memakai kostum dan memainkan peranan wanita. Kewujudan watak tranvestit merupakan satu unsur daya tarikan dalam seni persembahan tradisional Melayu. Contohnya, dalam tradisi permainan muzik ghazal, sesuatu persembahan ghazal hanya lengkap dengan penampilan peranan tranvestit yang menari untuk memeriahkan suasana. Begitu juga dengan permainan hadrah noge yang permainannya menjadi lebih meriah dengan penampilan beberapa orang penari tranvestit yang sedang dikacau atau dirasuk oleh seorang penari lelaki. |
| qi?�ah | qi?�ah | Kesusasteraan | Tiada | Bentuk puisi tradisional yang berupa gubahan puitis yang mengandungi tidak kurang daripada dua bait serangkap, dan tiada had bagi bilangan baitnya. Ada pandangan mengatakan, satu-satu qit�ah tidak boleh melebihi 12 bait, namun ada yang menyatakan baitnya boleh menjangkau 20 bait, atau melebihi 30 bait. Walau bagaimanapun qit�ah yang afdal dan penulisnya dipandang tinggi jika dia berjaya menukil kurang daripada 12 bait dan matlamat nukilannya tercapai. Antara cabang qit�ah ialah al-qasidah dan al-ghazal. Contoh qit�ah yang dicipta oleh Anvari adalah seperti yang berikut: Hark e sa�y-i bad kunad dar haqq-i khalaq Hamchu sa�y-i khish d binad jaza,; Hamchunin farmudad dar nub,; �Laysa lilk-insni illa ma-sa`�a�. Ertinya: �Sesiapa bertindak buruk kepada Tuhan sekalian makhluk, Dia kan melihat balasan buruk seperti tindakan itu, Bak kata Allah dalam al-Quran, Tiada balasan kecuali apa diusahakan!� Dalam sastera Arab, qit�ah ialah puisi yang terdiri daripada empat hingga enam bait. Dalam sastera Melayu, qit�ah ialah sejenis puisi yang panjangnya tidak menentu dan iramanya tidak teratur, isinya mengandungi pengajaran yang baik dan nasihat yang berguna. Contohnya, qit�ah yang dipetik daripada Taju�s-Salatin oleh Bukhari al-Jawhari: Jikalau kaulihat dalam tanah pada ehwal sekalian insan, Tiadalah kau dapat bedakan pada antara rakyat dan sultan, Fana juga sekalian yang ada, dengarkan yang Allah berfirman, Kullu man �alayha fan, Barang siapa yang di atas bumi itu lenyap jua. Lihat juga al-ghazal, al-qasidah. |
| syncretic | sinkretik | Muzik | Tiada | Muzik vokal dan instrumental yang menggabungkan pelbagai unsur muzik seperti muzik Melayu, Arab, Parsi, India, Cina dan Barat. Muzik sinkretik ini biasanya dipersembahkan dalam majlis sosial seperti perkahwinan dan teater bangsawan di Malaysia. Contoh muzik sinkretik ialah ghazal, dondang sayang, ronggeng, asli, inang, joget dan masri. Sinonim muzik sinkretik. |
| gambus | gambus | Muzik | Tiada | Alat muzik tradisional yang diklasifikasikan sebagai kordofon, iaitu lut yang dipetik. Gambus yang berasal dari Timur Tengah dikenali sebagai ud. Alat muzik ini diperbuat daripada kayu dan bahagian belakang badan berbentuk bulat. Bahagian hadapan permukaan alat muzik ini rata dengan lehernya yang pendek tanpa fret. Gambus mempunyai lima hingga lapan tali yang disusun dalam dua lapisan serta satu tali bernada tinggi. Pemain akan meletakkan gambus secara melintang dan talinya dipetik dengan jari. Gambus dimainkan dalam ensembel zapin, ghazal dan ronggeng asli. Di Sabah dan di Sarawak, gambus dimainkan oleh suku kaum Bajau, suku kaum Kadazan dan kaum Iban. Gambus dari kedua-dua negeri ini diperbuat daripada kayu yang mempunyai kulit pada bahagian hadapan. Paku tekan digunakan untuk memasang kulit pada badan gambus dan mempunyai tiga tali yang disusun dalam dua lapisan. Di Sabah, gambus dipetik dengan plektrum yang diperbuat daripada sisik tenggiling, sementara di Sarawak gambus dipetik dengan jari. Suku kaum ini bermain gambus untuk menghiburkan hati selepas bekerja. Lagu yang dimainkan ditiru daripada lagu joget dan zapin. |
| tanka | tanka | Kesusasteraan | Tiada | Puisi lirik klasik Jepun. Puisi ini bermula sebagai puisi istana pada abad ketujuh. Bentuk tanka hampir serupa dengan haiku, iaitu bentuknya tetap dan mampat. Tanka bersifat silabik dan terbentuk daripada 31 suku kata dalam lima baris. Baris pertama dan kelima mempunyai lima suku kata, dan baris lainnya mempunyai tujuh. Stail tanka agak formal dari segi diksi dan suasana, temanya bertumpu pada sesuatu imej, suasana, atau peristiwa yang tertentu. Subjeknya bersifat lirik, seperti alam, cinta dan berupa rintihan. Contohnya karya yang dihasilkan oleh seorang penyair pada abad ke-20, iaitu Ladiy Izumi Shikibu: Berbaring di sini bersendirian, Tenggelam begini memikirkanmu, Sampai terlupa menyikat, Rambut kusutku � oh kalaulah, Tanganmu membelai, menyisirnya! Lazimnya, dalam tanka dan haiku ada perubahan mendadak pada bahagian penutupan atau hampir kepada penutupan. Tanka dikenali juga sebagai waka atau uta. Lihat juga bentuk, ghazal, imagisme. |
| rebana | rebana | Muzik | Tiada | Alat muzik tradisional yang diklasifikasikan sebagai membranofon jenis dram yang berbingkai. Rebana mempunyai bingkai yang luas dan diperbuat daripada kayu. Satu muka kulit dipasang pada bingkai dengan siratan tali rotan. Kulit ditegangkan dengan penyedak dan sendal kayu yang diselitkan antara bingkai dengan kulit. Rebana yang bersaiz sederhana dipegang dengan sebelah tangan dan permukaan kulitnya dipukul dengan tangan sebelah lagi. Sementara rebana yang bersaiz besar pula diletakkan di atas riba dan dipukul dengan kedua-dua belah tapak tangan. Rebana menghasilkan rentak tertentu dalam ensembel muzik rakyat Melayu, termasuklah mekmulung, dikir barat, muzik asli, joget dan ghazal. Rebana yang bersaiz besar dikenali juga sebagai rebana redap atau rebana riba. Alat muzik ini berasal dari Timur Tengah dan dibawa ke Asia Tenggara oleh penghijrah Arab. Rebana terdapat dalam pelbagai saiz di Indonesia dan Malaysia. |