Maghribiy, Abu al-Hasan al- ( ? –199 H./ ?

–1783 M.), ahli fiqah yang pakar dalam bidang Usul

Fiqah. Nama penuhnya ialah Abu al-Hasan ibn ‘Umar

ibn Ali al-Qal‘i yal-Maghribiy, bermazhab Maliki. Al-

Maghribiy berhijrah ke Mesir pada tahun 1154 dan

dilantik sebagai Syeikh Maghribi sebanyak dua atau

tiga kali. Dia juga menjadi jurucakap kepada

beberapa orang Syeikh terkenal.

Khidr Husayn, Muhammad al- (1290–1377

H/1873–1957 M), sarjana, ahli fiqah, dan tokoh

pemodenan Tunisia.

Kuttab, al- ialah istilah yang digunakan di dunia

Arab, merujuk kepada dua jenis pendidikan asasi

bagi kanak-kanak. Pertama, ia merujuk kepada

pendidikan kanak-kanak tentang ilmu-ilmu Islam

seperti al-Qur’an, hadis, fiqah dan lain-lain,

termasuk juga pendidikan asas bahasa Arab, yang

meliputi kaedah-kaedah, tulisan, bacaan, syair dan

sebahagian daripada ilmu hisab kepada kanak-kanak.

Semua tempat belajar ini dinamakan sama

ada dengan nama al-Kuttab, al-Maktab atau al-

Khulwah.

Iqna’, kitab fiqah karya Muhammad bin Ahmad al-Syarbini al-Khatib, ulama mazhab Syafii dari Mesir yang hidup pada kurun ke-10.

Mazhab Syafii, salah satu daripada mazhab fiqah Ahli Sunah Waljamaah yang terkenal di samping Mazhab Maliki, Mazhab Hanafi dan Mazhab Hanbali.

Mahdiy, Muhammad Ahmad al- (1260 H.–

1302 H./1844 M.–1885 M.), tokoh politik dan

pemimpin agama di Sudan. Nama sebenarnya ialah

Muhammad Ahmad ibn al-Sayyid ‘Abdullah yang

juga digelar al-Mahdiy. Dia lahir di Pulau Labab di

wilayah Danqala, di utara Sudan. Bapanya bekerja

dalam industri pembuatan kapal layar di Sungai

Nil, dan berasal daripada keluarga bangsawan. Dia

mempelajari al-Qur’an di Khartoum sambil berguru

kepada Syeikh Muhammad al-Khayr dalam bidang

fiqah. Dia cenderung kepada bidang tasawuf. Oleh

sebab itu, dia berguru dengan Syeikh Muhammad

Sharif Nur al-Da’im, guru tarekat sufi al-Samaniyyah

pada tahun 1273 H./1861 M. sehingga bertaraf

syeikh (imam/guru). Dia kemudiannya pergi ke

Pulau Aba lantas membina sebuah masjid untuk

tujuan ibadat dan pengajian. Dakwahnya mendapat

sambutan ramai di wilayah Jazirah yang terletak di

tengah Sudan. Sepanjang tahun 1295 H./1876 M.,

al-Mahdiy dan gurunya, Muhammad Syarif sentiasa

berselisih pendapat hinggakan mereka berpisah.

Selepas itu, dia bergabung dengan Syeikh al-

Qurshiy, salah seorang guru tarekat Samaniyyah

sehingga Syeikh al-Qurshiy meninggal dunia. Dia

diamanahkan untuk menggantikan tempat Syeikh

al-Qurshiy dan menjadi guru tarekat Samaniyyah.

Semasa berada dalam tarekat ini, dia berkenalan

dengan ‘Abdullah al-Ta‘ayushiy.

TAREKAT QADIRIYAH, tarekat yang diasaskan oleh Syeikh Abdul Qadir al-Jilani (m. 1166 M.) di Baghdad.  Beliau lahir dan dibesarkan di kota Gilan, sebuah bandar di Iran.  Syeikh Abdul Qadir al-Jilani dikatakan berketurunan Ali bin Abi Talib.  Bapanya, Abu Saleh bin Abdullah daripada keturunan Hassan bin Ali, manakala ibunya, Fatimah binti Sayyid Abdullah daripada keturunan Husin bin Ali.  Ibu bapa serta nenek moyangnya ialah pengamal tasawuf.  Syeikh Abdul Qadir al-Jilani juga pakar dalam bidang fiqah.  Beliau seorang faqih dalam mazhab Hambali.  Bagaimanapun, ketokohannya lebih menonjol dalam bidang tasawuf.  Beliau dianggap Syeikhul Aulia’ (ketua para wali) dan wali Qutub pada zamannya.  Para pengikutnya mempercayai beliau ialah seorang yang `keramat’.  Semasa hidupnya lagi, beliau telah dikunjungi oleh umat Islam untuk mendapatkan barakah (berkat).  Kini, orang ramai berkunjung ke makamnya di Baghdad untuk mendapatkan berkat.

SYEIKH OSMAN JALALUDDIN (1880-1952), ulama dan penulis. Beliau lahir di Kampung Panjang, Sering, Kota Bharu, Kelantan. Beliau berasal daripada keluarga yang berada. Ayahnya ialah seorang bomoh terkenal yang boleh mengubati penyakit gila dan penyakit puru. Beliau mendapat pendidikan awal daripada Haji Jamal Perupuk dengan mempelajari kitab-kitab agama dalam tulisan Jawi. Beliau kemudiannya berguru dengan Dato’ Mufti Haji Wan Ahmad di Kota Bharu, Kelantan dan juga pernah belajar agama di Sungai Pinang. Selepas beberapa tahun belajar di Kelantan, beliau melanjutkan pelajarannya di Makkah. Di Makkah, beliau berguru dengan beberapa orang ulama terkenal. Setelah berada di Makkah selama empat tahun, akhirnya beliau pulang ke tanah air. Di Kelantan, beliau terus menyambung pelajarannya di Pondok Tuk Kenali, seorang ulama yang terkenal di Kelantan. Beliau dilantik sebagai pembantu Tuk Kenali dan mengajar kitab fiqah kepada pelajar di pondok itu.