kelkati MSb | kacip pinang. | Titik Gabang - iaitu kayu pemukul anak-anak gabang bagi mengeluarkan bunyi-bunyi yang dikehendaki. Panjangnya kira-kira 10 inci dan bentuknya menyerupai sebilah kelkati. Ianya diperbuat daripada kayu dan dibuat berukir-ukir. | Tarian-tarian Tradisional Negeri Sabah | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
titik gabang Sl, Tb | pemukul gabang. | Titik Gabang - iaitu kayu pemukul anak-anak gabang bagi mengeluarkan bunyi-bunyi yang dikehendaki. Panjangnya kira-kira 10 inci dan bentuknya menyerupai sebilah kelkati. Ianya diperbuat daripada kayu dan dibuat berukir-ukir. | Tarian-tarian Tradisional Negeri Sabah | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
ngangkat abongan Bj Sm | kemuncak tarian runsai – hentakan kaki semakin kuat dan rancak mengikut irama. | Tarian runsai tidak menggunakan sebarang alat-alat bunyian, bunyi-bunyi pengiring bagi tarian tersebut cuma timbul dari hentakan kaki dalam Ngangkat abongan dengan diselangi oleh suara kalang yang bertingkah-tingkah dari pihak lelaki dan wanita. | Tarian-tarian Tradisional Negeri Sabah | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
gabang Bj, Sl, MSb | sejenis alat muzik yang dibuat daripada buluh dan besi. Ia diketuk untuk mengeluarkan bunyi. | Bunyi gesekan biola itu kini diiringi bunyi kulintangan, bebandil dan gabang yang berlenggok-lenggok di udara dan melayah turun, lalu menyapa mesra di copeng telinganya. | Sitti Ariana | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
kejarut, *bejarut* MSr | kusut, berserabut. | Berkeriut bunyi tali galas mencekik tajuk; disusuli bunyi kocakan air diterjah kaki dayung selebar 2 sentimeter. Anjang Husin terasakan paduan bunyi yang kejarut itu seolah-olah irama lagu kesengsaraan yang menguliti hidupnya sekeluarga. | Antologi Cerpen Hati | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
taing-taing Ib | perihal bunyi besi yang dipukul dengan besi. | Aki Lang Sengalang Burong pun pergi ke ruai bertanyakan tempat benda yang Aji idamkan itu supaya boleh diambil. Kata Aji tempatnya ialah di sebuah bukit yang ditumbuhi resam, tempat yang selalu kedengaran bunyi ruding yang berbunyi taing-taing, berdekatan dengan gerun lubang seruling yang menghasilkan bunyi seperti Apai Keling Gerasi Nading, membuat hujung tiang kelingkang yang mempunyai lubang yang tembus dari sebelah ke sebelah digunakan untuk membuang miang. | Novel Senggalang Burung | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
wong, *wunf* Ib | jeram. | Malam itu mereka mendengar orang riuh seakan-akan bunyi orang yang menghadiri gawai, lengkap memakai pakaian tradisional orang-orang Iban. Logam perhiasan kain sarung mereka kedengaran berbunyi berteng-teng seperti bunyi burung emping aling yang sedang makan buah pokok kara. Begitu juga dengan loceng gerunong sanggang yang menjadi perhiasan ikatan pedang berbunyi gurong-gurong seperti bunyi jeram wong yang bertingkat lima. | Jubang | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
salun MSb | gema. | Getaran kepingan kayu ini menghasilkan bunyi yang kecil tetapi dengan meletakkannya di hadapan mulut sipemain boleh membesarkan bunyinya melalui salun (bunyi yang berbalik). | Pengenalan kepada Alat-alat Muzik Tradisional Sabah | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
tungkawir Kd | sejenis alat muzik tradisional yang mempunyai kaitan dengan adat resam memburu binatang pada zaman dahulu. Ia diperbuat daripada satu ruas buluh yang dipotong dibelah/potong sehingga pertengahannya. Cara membunyikannya ialah dengan menepuk pada tangan. | Oleh itu, jika ia terdengar bunyi ini, ia harus mengambil Tungkawir dan memukulnya pada telapak tangan. Bunyi Tungkawir akan melawan bunyi serangga tadi dipercayai ini akan menolak bala yang bakal menimpa pemburu tersebut. | Alat-alat Muzik Tradisional Sabah Warisan Budaya Kita Bersama | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
tadul, *todul* Kd | kayu kecil yg dijadikan penyangga di kedua-dua hujung tali pada tongkungon. | Encik Janil Kiwai dari Kampung Lobong Tambunan telah menyatakan bahawa setiap tali atau dorongan haruslah berbeza-beza panjangnya bagi maksud menghasilkan bunyi yang berlainan dan untuk menghasilkan bunyi seperti ini si pemain haruslah mempunyai kemahiran untuk meletakkan penadul atau tadul seperti tercatat dalam rajah. | Tongkungan dimain ketika menunggu padi | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |