| PANGERAN SYAHBANDAR SAHIBUL BANDAR | PANGERAN SYAHBANDAR SAHIBUL BANDAR, salah seorang ceteria dalam hierarki pemerintahan tradisi KesuItanan Brunei. Di Brunei Darussalam, pembesar negeri di bawah Sultan dan Yang Di-Pertuan digelar wazir, ceteria dan menteri. Dalam adat diraja Brunei yang menjadi warisan turun-temurun, terdapat empat orang wazir, 60 orang ceteria dan 60 orang menteri. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Tokoh |
| AHMAD HAJI MUHAMMAD ALI | AHMAD HAJI MUHAMMAD ALI ( ?- 1928), Dato’ Syahbandar Sungai Ujong ke-11, dikenal dengan panggilan Panglima Besar Ahmad. Ahmad asalnya adalah orang kanan Dato’ Syahbandar Tunggal Abdullah bin Mahmud, Datuk Syahbandar Sungai Ujong ke-10. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Konsep |
| MOHD. EUNOS ABDULLAH |
MOHD. EUNOS ABDULLAH (1876-1933), pengarang akhbar dan aktivis masyarakat Singapura. Dua lahir di Singapura . Dia mendapat pendidikan awal di Sekolah Melayu Kampung Gelam, Singapura. Kemudian dia melanjutkan pelajaran di Raffles Institution hingga berjaya dalam bidang perdagangan (1893-1894). Selepas tamat persekolahannya, dia bertugas di pejabat Master Attendant di Singapura dan kemudiannya memegang jawatan sebagai Syahbandar di Muar, Johor. | SASTERA | Tokoh |
| SYED ABDUL RAHMAN, DATO' KELANA | SYED ABDUL RAHMAN, Dato’ Kelana ( ? – 1889), Undang Sungai Ujong, Negeri Sembilan. Beliau menggantikan bapa saudaranya, Dato’ Kelana Sendeng, yang meninggal dunia pada tahun 1872. Ketika menjadi Dato’ Kelana, Syed Abdul Rahman menerima cabaran daripada Dato’ Syahbandar Abdullah Tunggal tentang pungutan cukai di Kuala Linggi. Pada 21 April 1874, Dato’ Kelana Syed Abdul Rahman menandatangani perjanjian dengan pihak British. Dengan termeterainya perjanjian ini, beliau bersetuju berlindung di bawah kerajaan British. Beliau juga bersetuju meletakkan kawasan dari Sempang hingga Permatang Pasir di bawah pentadbiran dan kawalan British. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Tokoh |
| SYAIR RAKIS | SYAIR RAKIS, puisi Melayu tradisional. Syair ini merupakan karya yang pertama dihasilkan dalam sejarah kesusasteraan Melayu Brunei. Syair Rakis ditulis oleh Pangeran Syahbandar Muhammad Salleh ibnu Pangeran Sharmayuda pada tahun 1845. Pangeran Muhammad Salleh ialah salah seorang keluarga diraja Brunei. Syair ini dipersembahkan kepada Sultan Abdul Mukmin (1852-1885) oleh Pangeran Muhammad Salleh sebagai saptadarma (ketika dia dalam buangan). Syair Rakis diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka, Brunei pada tahun 1965 dengan Pehin Orang Kaya Amar Diraja Dato’ Seri Utama Awang Haji Mohd. Jamil al-Sufri bin Pehin Udana Khatib Dato’ Seri Paduka Awang Haji Umar sebagai penyusun. | SASTERA | Konsep |
| DATO' BANDAR SUNGAI UJONG | DATO’ BANDAR SUNGAI UJONG, gelaran pembesar yang diwujudkan oleh Sultan Abdul Jalil III, Sultan Johor, semasa Sungai Ujong berada di bawah takluk Johor, bermula pada tahun 1715. Dato’ Bandar mempunyai kuasa memungut hasil, cukai perniagaan dan perkapalan sepanjang Sungai Linggi. Kekayaan Dato’ Bandar meletakkannya setaraf dengan kedudukan Dato’ Kelana Sungai Ujong. Manakala Syahbandar, pembesar ketiga di Sungai Ujong pula telah ada pada zaman Kesultanan Melaka. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Jawatan/Gelaran |
| PANDAK ENDUT | PANDAK ENDUT ( ? -1877), penentang penjajah British. Dia adalah ipar Dato' Maharaja Lela dan orang kanan dalam pakatan membunuh J.W.W. Birch, Residen British Perak. Pandak Endut menghadiri mesyuarat yang diadakan di rumah Dato' Maharaja Lela. Dalam mesyuarat tersebut, Dato' Maharaja Lela memaklumkan yang Sultan Abdullah, Laksamana Wan Muhammad Amin dan Syahbandar Uda Mahamor memberitahu bahawa dalam beberapa hari lagi J.W.W. Birch akan datang ke Pasir Salak dan mereka ditugaskan untuk membunuhnya. Pandak Endut dilantik sebagai wakil Dato' Maharaja Lela dalam tindakan membunuh J.W.W. Birch. Sebagai tanda kuasa ini, dia dianugerahi satu persalinan yang terdiri daripada baju, tengkolok dan pedang. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Tokoh |
| TEMENGGUNG | TEMENGGUNG, pegawai atau jawatan pembesar dalam sistem politik dan birokrasi Melayu tradisional yang bertanggungjawab atas keselamatan dan ketenteraman dalam negeri. Dalam sistem tersebut, sultan atau raja menjadi ketua pemerintah dan pentadbir. Di bawah sultan terdapat sekumpulan pembesar negeri terdiri daripada bendahara, penghulu bendahari, temenggung, laksamana dan syahbandar. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Jawatan/Gelaran |
| WAN IDRIS WAN MUHAMMAD | WAN IDRIS WAN MUHAMMAD (1790-an-1882), pembesar dalam kerajaan Pahang. Dia lahir di Bukit Kota, Pahang. Wan Idris telah dilantik sebagai Orang Kaya Indera Maharaja Perba Jelai yang kelima (Tuk Raja) menggantikan bapanya, Orang Kaya Indera Maharaja Perba Jelai Wan Muhammad I. Orang Kaya Indera Maharaja Perba Jelai ialah gelaran bagi jawatan Orang Besar Berempat yang terkanan dan paling berpengaruh dalam sistem hierarki kerajaan Melayu Pahang, selain daripada Orang Kaya Indera Segara, Orang Kaya Indera Pahlawan dan orang Kaya Indera Syahbandar. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Tokoh |
| KELIAN PAUH | KELIAN PAUH, kawasan bijih timah yang terletak di daerah larut, Perak. Pada tahun 1840-an, Long Jaafar telah menemui endapan bijih timah di kawasan ini. Dia telah berusaha membuka lombong tersebut dengan meminjam modal daripada saudagar-saudagar di Pulau Pinang dan menggalakkan orang Cina daripada puak Hai San untuk melombongnya. Dengan kejayaannya ini, Long Jaafar mula mengumpulkan kekayaan dan pengaruh. Kedudukannya telah diiktiraf secara rasmi oleh Raja Muda Perak, Ngah Ali, dan pembesar-pembesar lain seperti Temenggung Panglima Bukit Gantang. Panglima Kinta, Syahbandar dan Seri Adika Raja, apabila mereka menandatangani sepucuk surat mengesahkan kedudukan Long Jaafar di Larut pada tahun 1850. | SEJARAH DAN ARKEOLOGI | Bandar/Negeri/Negara/Tempat |