hajj pilgrimage | ziarah haji | Pelancongan | Tiada | Perjalanan ke Mekah untuk menunaikan fardu haji. |
bard | bujangga | Kesusasteraan | Puisi | Orang yang cukup dihormati dan disanjungi kerana kepandaiannya menggubah dan mencipta sama ada pantun, syair, gurindam dan juga sajak. Raja Ali Haji merupakan seorang bujangga/pujangga Melayu terkenal pada zaman kerajaan Melayu Riau. |
couplet | rangkap dwibaris | Kesusasteraan | Puisi | Dua baris yang membentuk sebuah rangkap puisi yang sama rima akhimya. Rangkap dwibaris ini mengandungi pemikiran pengarangnya. Contohnya, "Gurindam Dua Belas" karya Raja Ali Haji. Sinonim kuplet. Barang siapa tiada memegang agama. sekali-kali tiada boleh diksilangkan nama. |
psalm | mazmur | Kesusasteraan | Puisi | Kelompok puisi keagamaan yang dicipta dengan tujuan untuk memuji kebesaran Tuhan. Contohnya, "Titir dan Zikir" karya Kemala (Ahmad Kamal Abdullah) dan "Di Malam Gelita Joi" karya Suhaimi Haji Muhammad. |
concrete poetry | puisi konkrit | Kesusasteraan | Puisi | Puisi kontcmporari yang proses penciptaannya sangat sedikit menggunakan kata, frasa atau klausa. Puisi ini banyak menggunakan pola atau bentuk visual yang menarik. Contohnya, puisi "Exodus" karya Latiff Mohidin atau puisi "Lima" karya Suhaimi Haji Muhammad. Sinonim puisi maujud, puisi pola. |
gurindam | gurindam | Kesusasteraan | Puisi | Puisi Melayu lama yang terdiri daripada dua baris dalam satu bait, dengan rima akhir yang sama. Baris pertama berupa syarat dan baris kedua berupa jawapan. Isinya memberikan nasihat. Contohnya, petikan 'Gurindam Dua Belas' karya Raja Ali Haji. Apabila terpelihara lidah, nescaya dapat daripadanya faedah. |
enjambement | sambung baris | Kesusasteraan | Puisi | Gaya bahasa atau gaya pengucapan puisi yang mematahkan atau memutuskan baris-baris puisi dan disambungkan pada baris berikutnya. Sifat gaya bahasa demikian biasanya menggunakan tanda noktah di tengah baris dan barisnya tidak tengkap maknanya. Contohnya, petikan dari puisi "Bunga Bulan" karya Suhaimi Haji Muhammad. Ini sekalung bunga untukmu. Bukalah matamu tundukkan lehermu kau takkan layu-layu. Manusia di bawah batu kami usap lukamu tapi cemburu dan seruan kini buat kami. Tidak untukmu. |
gurindam | gurindam | Kesusasteraan | Tiada | Bentuk puisi Melayu tradisional yang berangkap dengan setiap rangkapnya terdiri daripada dua baris sejajar yang berpasangan dan berirama. Panjang baris gurindam tidak tetap seperti pantun dan syair. Setiap rangkap gurindam mengandungi satu tema atau idea yang lengkap. Baris pertama mengandungi semacam soalan atau syarat dan baris kedua jawapannya. Walaupun setiap pasangan baris bersifat utuh kendiri, tetapi makna gurindam menjadi lebih sempurna apabila dikembangkan dalam rangkaian yang berikutnya. Gurindam biasanya bersifat serius, isinya mengandungi nasihat, teguran dan pengajaran yang disebut secara langsung. Contoh yang popular ialah �Gurindam Dua Belas� karya Raja Ali Haji: Apabila terpelihara mata, Sedikitlah cita-cita. Apabila terpelihara kuping, Khabar yang jahat tiadalah damping. Apabila terpelihara lidah, Nescaya dapat daripadanya faedah. Sehingga hari ini, konsep gurindam seperti yang diberi oleh Raja Ali Haji masih diguna pakai. Contoh gurindam semasa dapat dilihat dalam �Gurindam Dulu dan Kini� karya Khadijah Hashim: Dulu anak faham dijeling, Kini melawan ayah ditengking, Dulu ibu tiri jahat tak terkira, Kini ibu sendiri yang mendera. Dulu dilihat luas kebunnya, Kini dipandang banyak sahamnya. Dulu teruna riang di bendang, Kini mereka sibuk di kilang. Dulu mengkudu melacak di tanah, Kini dibotol minuman mewah. |
dramatic monologue | monolog dramatik | Kesusasteraan | Puisi | Ujaran yang dilahirkan oleh seseorang tokoh atau watak yang berkaitan dengan dirinya yang sedang berhadapan dengan sesuatu suasana dan fenomena. Istilah ini juga dikenali dengan cakapan tunggal dramatik dan ekacakap dramatik. Contohnya, dalam puisi "Unggulku" dalam antologi puisi Sepanjang Zaman karya Muhammad Haji Salleh. |
ca!ligramme | puisi lakar | Kesusasteraan | Puisi | Puisi yang mrnonjolkan huruf, frasa atau kalimat yang mirip atau menyerupai sesuatu idea atau pemikiran yang hendak disampaikan. Baris-baris dalam puisi ini berbentuk geometri seperti empat segi, bujur, bulat dan piramid. Contohnya, dalam puisi ''Bumi Hijau" dalam kumpulan Bumi Hijau karya Suhaimi Haji Muhammad. Sinonim kaligram. |