| protagonist | protagonis | Kesusasteraan | Tiada | Watak utama dalam sesebuah cereka atau drama. Watak protagonis mungkin watak baik atau jahat bergantung pada plot cereka. Watak protagonis merupakan penyokong atau penentang utama sesuatu perjuangan atau gerakan. Dalam epik Ramayana, protagonis ialah Sri Rama, sementara Ravana merupakan antagonis. Dalam drama Macbeth, Macbeth merupakan protagonis dan Macolm sebagai antagonis. Banding antagonis. |
| antogonist | antagonis | Kesusasteraan | Tiada | Watak yang menentang protagonis dalam cereka atau drama. Antagonis merupakan penentang kepada watak utama sama ada watak baik atau jahat bergantung pada plot sesuatu cereka. Dalam epik Ramayana, Ravana merupakan antagonis, manakala Sri Rama ialah protagonis. Dalam drama Marcbeth, Macolm sebagai antagonis dan macbeth merupakan protagonis. Banding protagonis. |
| picaresque novel | novel pikares | Kesusasteraan | Tiada | Novel yang mengetengahkan watak kelas rendah sebagai protagonisnya. Fiksyen ini bersifat kembara dan disampaikan melalui sudut pandangan orang pertama. Protagonis yang digelar picaroon bergantung hidup dengan tipu helah dalam kehidupannya yang mencabar. Melalui analogi kehidupan picaroon yang perit, pengarang menggunakan latar ini untuk mengemukakan suatu bentuk satira khususnya dalam konflik kelas sosial. Novel ini bersifat episodik kerana jalan ceritanya mengikuti pengembaraan protagonis. Oleh yang demikian, novel ini mempunyai struktur yang longgar. Contoh novel pikares ialah Tom Jones karya Henry Fielding. Istilah picaro berasal daripada bahasa Sepanyol yang bermaksud �penjarah�. Lihat juga protagonis, satira. |
| protagonist | protagonis | Kesusasteraan | Tiada | Pelaku utama yang mendominasi cerita. |
| anti-hero | antiwira/antihero | Kesusasteraan | Tiada | Protagonis dalam karya yang tidak memiliki sifat wira yang lazim. Contoh: Watak Bongkok dalam drama �Si Bongkok Tanjung Puteri� |
| tragic hero | wira tragik | Kesusasteraan | Tiada | Watak protagonis dalam drama tragedi yang baik dan berubah nasib daripada bahagia kepada derita disebabkan kelemahan atau pertimbangan yang salah. |
| anagnorisis | anagnorisis | Kesusasteraan | Tiada | Kesedaran seseorang watak, biasanya protagonis, mengenai sesuatu yang boleh menyebabkan perubahan kepada aksi, situasi, atau nasib watak tersebut. Contohnya, dalam drama bertajuk Oedipus Rex karya Sophocles, kesedaran berlaku apabila Oedipus mengetahui dia telah membunuh ayahnya sendiri, Laitus. Anagnorisis berasal daripada bahasa Yunani yang bermaksud �kesedaran�. |
| bildungsroman | bildungstoman | Kesusasteraan | Tiada | Novel yang memaparkan perkembangan protagonis dari zaman kanak-kanak atau remaja hingga ke tahap dewasa. Bildrungsroman memaparkan proses kematangan yang dicapai oleh wira muda selepas dia berjaya mengharungi liku-liku hidup. Bildungsroman dikaitkan dengan karya Goethe bertajuk Wilhelm Meisters Lehrjahre (1796) yang dianggap sebagai pengasas pola ini. Beberapa novel ulung pada abad ke-19 dan ke-20 mengguna pakai pola bildungsroman, contohnya novel David Copperfield oleh Charles Dickens. Apabila novel ini secara khusus melukiskan pembentukan seorang seniman, novel ini digelah kunstleroman. Contoh kunstleroman ialah A Portrait of the Artist as a Young Man oleh James Joyce. Mutakhir ini, pengkritik feminis mempertikaikan bentuk bildungsroman lelaki kerana pola perjalanan hidup seorang lelaki tidak sama dengan pola yang dilalui oleh seorang wanita. Para pengkritik feminis mengutamakan pengalaman wanita yang membina jati dirinya. Bildrungsroman berasal daripada bahasa Jerman bermaksud �novel pembentukan�. Lihat juga kunstleroman. |
| crisis | krisis | Kesusasteraan | Tiada | Detik yang berlaku dalam naratif atau drama apabila terjadi pertembungan dengan pihak yang bertentangan sehingga ketegangan mencapai tahap tertinggi. Crisis dalam bahasa Yunani bermaksud keputusan. Pada tahap ini, watak yang terlibat, khususnya watak protagonis terpaksa membuat pilihan yang penting yang mungkin melibatkan soal hidup mati. Contohnya, pilihan yang perlu dibuat apabila Hang Tuah (protagonis) dititahkan oleh Sultan Melaka untuk membunuh Hang Jebat (antagonis) dalam Hikayat Hang Tuah. Berikutan detik ini, peleraian atau resolusi biasanya menyusul. Sesebuah naratif atau drama boleh mengandungi lebih daripada satu krisis. Umpamanya, novel dan cerpen, Novel mampu menampung lebih daripada satu krisis, tetapi cerpen biasanya mengandungi satu krisis kerana kesuntukan ruang. Lihat juga peleraian, protagonis, struktur dramatik. |
| antagonist | antagonis | Kesusasteraan | Tiada | Watak yang bertentangan dengan watak protagonis dalam karya. |