tinjau belukau | [tin.dZAw b«.lu.kAw] | | peringkat pertumbuhan pokok padi di antara tahap masuk isi hingga bunting. | Padi aku tengah tinjau belukau. | [pA.di A.ku t«.NAh tin.dZAw b«.lu.kAw] | Padi aku sedang tinjau belukau. |
melindong batas | [m«.lin.doN bA.tAs] | | peringkat pokok padi mulai naik dan tingginya melampaui batas-batas padi. | Padi aku tengah melindong batas, tak lame lagi bebuah le. | [pA.di A.ku t«.NAh m«.lin.doN bA.tAs tA/ lA.m« lA.gi b«.bu.wAh l«] | Padi aku tengah melindung batas, tak lama lagi berbuahlah. |
eko becat [e.ko b«.tSAt] | [e.ko b«.tSAt] | | berkenaan buah padi yang separuh masak berwarna kuning kehijauan. Biasanya keadaan sebegini berlaku dalam tempoh lebih kurang sepuluh hari. Pada peringkat ini padi boleh dibuat emping. | Nak ketam apenye, padi tengah eko becat. | [] | Apa yang hendak diketam, padi baru separuh masak. |
masok isi | [mA.so/ i.si] | | peringkat padi mula berisi. | Padi tengah masok isi, tak lame lagi burong pipet datang le. | [pA.di t«.NAh mA.so/ i.si tA/ lA.m« lA.gi bu.ÄoN pi.pet dA.tAN l«] | Pokok padi aku sedang mula berisi, tak lama lagi burung pipit datanglah. |
mencelah | [m«n.tS«.lAh] | kata adjektif | peringkat buah padi atau buah-buahan seperti duku, langsat, rambutan, pisang, betik dan lain-lain yang masak sebiji dua tapi belum menyeluruh. | Duku aku ada yang dah mencelah, tak lame lagi melarat le tu. | [du.ku A.ku A.dA jAN dAh m«n.tS«.lAh tA/ lA.m« lA.gi m«.lA.ÄAt l« tu] | Duku aku ada yang sudah mencelah, tidak lama lagi masaklah semuanya. |
melawan ari | [m«.lA.wAn A.Äi] | | peringkat buah padi atau buah-buahan seperti duku, langsat, rambutan, pisang, betik dan lain-lain yang sudah mulai masak. | Pokok kepaye yang kau tanam kat belakang rumah dulu dah bebuah dah, tengah melawan ari. | [po.ko/ k«.pA.j« jAN kAw tA.nAm kAt b«.lA.kAN Äu.mAh du.lu dAh b«.bu.wAh dAh t«.NAh m«.lA.wAn A.Äi] | Pokok betik yang engkau tanam di belakang rumah dahulu sudah berbuah, sudah mulai masak. |
jerok antu | [dZ«.Äo/ An.tu] | | buah durian yang gugur pada peringkat awal yang busuk sepenuhnya. | Andau aje aku kutep bawak balek, bile kopek jerok antu. | [An.dAw A.dZ« A.ku ku.tep bA.wA/ bA.le/ bi.l« ko.pe/ dZ«.Äo/ An.tu] | Sia-sia sahaja aku kutip bawa balik, apabila dikopek, buah durian itu busuk sepenuhnya. |