magang Kd | upacara pindah rumah baru. | Magang ialah upacara yang diadakan sempena dengan perpindahan ke rumah baru bagi satu-satu keluarga; terutama sekali keluarga-keluarga yang ada menyimpan tengkorak manusia yang merupakan barang warisan yang berharga bagi keturunannya. | Tarian-tarian Tradisional Negeri Sabah | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
angkap Bj Sm, Kd Lt, Tb | loteng. | Serentak dengan ini, tentagas-tentagas yang ada perkaitan keluarga kepada keluarga yang mengadakan upacara tersebut, terutama sekali orang rumah yang mengadakan upacara mengahau ini supaya sama-sama naik ke atas tilud atau angkap yang disebutkan tadi. | Tarian-tarian Tradisional Negeri Sabah | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
ampur Kd Tm, Kd Rn | harta yang diberikan oleh keluarga isteri. | Isterinya juga akan menyimpan "ampur" atau "noitah" iaitu harta yang diberikan oleh keluarga isterinya. Selalunya, ia terdiri daripada barang-barang perhiasan, pakaian dan kerbau. | Tatacara Adat Istiadat dan Kebudayaan Kadazan | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
pangilai Ir | majlis bertandang. | Selepas majlis perkahwinan biasanya sesudah tiga hari, pihak keluarga lelaki akan datang menjemput pengantin perempuan dan suaminya bertandang ke rumah keluarga lelaki dalam satu acara yang dipanggil pangilai. | Proses Perkahwinan Masyarakat Iranun | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
nopung Kd | barang hantaran daripada pihak keluarga lelaki kepada pihak perempuan. | Benda-benda hantaran seperti gong, canang, meriam kecil, kerbau, geran tanah dan seumpamanya yang dipanggil nopung, jelas Ivan penuh sabar. "Semuanya akan diserahkan kepada keluarga pihak perempuan." | Debur Menerpa | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
barian MSb | hantaran perkahwinan. | Jumlah barian itu bergantung kepada kedudukan pihak perempuan dalam masyarakat Iranun. Keluarga masyarakat Iranun terdiri daripada keturunan Datu, Syarif, dan orang biasa serta hamba abdi. Jika kedudukan keluarga pihak perempuan itu tinggi maka tinggilah pula hantarannya. | Proses Perkahwinan Masyarakat Iranun | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
tempuan Ib | bahagian rumah panjang di antara dinding bilik dan ruai yang digunakan sebagai laluan. | Mereka memberitahu Indai Abang bahawa mereka ingin menziarahi keluarga Keling. Kumang dan Lulong lantas keluar ke ruai lalu berjalan menerusi tempuan. Mereka terus masuk ke bilik keluarga Keling. | Novel Satangkai | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
pana Ib | nasi hitam yang dimakan oleh keluarga terdekat (isteri, ibu, suami) selama tiga hari atau lima hari atau tujuh hari selepas mayat dikebumikan. | Selepas balik dari upacara pengebumian itu telenga atap atau bahagian atap yang selalu dibuka pada bilik orang yang mati ditutup. Ini ialah supaya, kalau gelap di dunia ini, di dunia kematian atau sebayan rumahnya akan menjadi terang. Selepas itu upacara berkabung pun dimulakan. Orang yang memakan pana pun mulalah memakan nasi hitam sebagai tanda kesedihan di kalangan ahli keluarga si mati. | Novel Senggalang Burung | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
molukas Kd | upacara membersihkan dan menyapu rumah selepas hari ketujuh si mati dikubur. | Pada hari yang ketujuh selepas mayat si mati dikubur, keluarga si mati akan melakukan upacara membersihkan dan menyapu rumah. Upacara ini dipanggil "Molukas" atau "Momgimuau". Tujuannya adalah untuk membuang kesan-kesan peninggalan si mati supaya keluarga yang masih hidup tidak diganggu oleh roh si mati. | Tatacara Adat Istiadat dan Kebudayaan Kadazan | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |
siang Bd | nama keluarga dalam masyarakat Cina seperti Lim, Tan, Wong dsb. (Nama ini diwarisi daripada sebelah ayah, bukan sebelah ibu). | Walaupun dia mempunyai suku darah Cina, dia tidak mahu mengaku berketurunan Cina. Namanya di dalam kad pengenalan pun Ahtieng anak Ah Lasak. Keluarganya pun tidak mempunyak siang Cina lagi lantaran nenek sebelah bapanya sahaja yang berketurunan Cina sedangkan datuknya sendiri memang Dayak jati. | Novel Ngoncong | Glosari Leksikal Bahasa Sukuan |